Quy trình sản xuất là gì?
Quy trình sản xuất là phương pháp sử dụng đầu vào hoặc nguồn lực kinh tế, như lao động, thiết bị, vốn hoặc đất đai, để cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho người tiêu dùng. Quy trình sản xuất thường bao gồm cách sản xuất sản phẩm để tiêu thụ có năng suất và hiệu quả nhằm tiếp cận khách hàng nhanh chóng mà không làm giảm chất lượng của sản phẩm. Có nhiều loại quy trình sản xuất khác nhau mà doanh nghiệp có thể tuân theo, tùy theo mục tiêu sản xuất, số lượng sản xuất và công cụ công nghệ hoặc hệ thống phần mềm.
Các yếu tố sản xuất được giải thích chi tiết dưới đây:
- Vốn: bao gồm số tiền đầu tư vào quá trình sản xuất. Đầu tư có thể bằng tiền đầu tư hoặc các tài sản như máy móc, phương tiện.
- Lao động: đề cập đến những người có liên quan, thời gian và công sức đã được đưa vào quá trình này.
- Công nghệ: đề cập đến công nghệ được sử dụng trong quá trình sản xuất, dù là loại máy móc, chương trình máy móc, dung tích của máy móc.
- Đất đai: là tài nguyên thiên nhiên như đất đai, năng lượng… được sử dụng trong quá trình sản xuất.
Các bước cơ bản trong quy trình sản xuất
Bước 1: Phát triển ý tưởng
Trước khi bất kỳ hàng hóa hữu hình nào được tạo ra, quá trình sản xuất đều bắt đầu bằng việc phát triển ý tưởng và phát triển tầm nhìn về sản phẩm. Phát triển tầm nhìn sản phẩm cần xác định sản phẩm là gì, đối tượng mục tiêu là ai, nhu cầu về hàng hóa và đối thủ cạnh tranh tồn tại là gì. Nhiều loại câu hỏi này có thể xác định sản phẩm và giúp tinh chỉnh những đặc điểm nào sẽ có trong sản phẩm thực tế.
Bước 2: Nghiên cứu thị trường
Mặc dù nhiều người tin rằng việc sản xuất chỉ đòi hỏi khía cạnh vật chất để tạo ra hàng hóa, nhưng quy trình sản xuất vẫn kết hợp việc nghiên cứu sản phẩm tiềm năng để khám phá các cách làm cho sản phẩm đó tốt hơn. Điều này bao gồm hiểu biết những nguyên liệu thô nào có thể được sử dụng, thiết bị nào là cần thiết, những điều kiện mà hàng hóa phải được sản xuất và hàng hóa của doanh nghiệp sẽ khác biệt như thế nào với đối thủ cạnh tranh.
Bước 3: Lập kế hoạch sản xuất
Với những cân nhắc nghiên cứu sẵn có, công đoạn tiếp theo là lập kế hoạch sản xuất. Lập ra kế hoạch chi tiết là cách để định hình quy trình bao gồm các phương pháp công nghệ hay phần mềm hỗ trợ cũng như xác định chi phí, ngân sách, lợi nhuận, tiêu chuẩn chất lượng và tiến độ giao hàng.
Hoạt động này được thực hiện có tính đến những yêu cầu khách hàng sẽ cần và sử dụng. Ngoài ra cũng cần phải kết hợp bất kì hạn chế sản xuất nào được phát hiện trong giai đoạn nghiên cứu.
Bước 4: Quản lý sản xuất
Bước này yêu cầu theo dõi và kiểm soát chặt chẽ từng công đoạn sản xuất, từ các nguyên vật liệu đầu vào, các nguồn lực sản xuất (nhân lực, thiết bị, dụng cụ…) đến hoạt động tiến hành thực hiện như lắp ráp, gò hàn, cắt… Ở công đoạn này đòi hỏi có sự phân công rõ ràng và trách nhiệm cao của các nhân viên sản xuất.
Bước 5: Kiểm soát chất lượng và đánh giá sản phẩm
Sau khi hoàn thiện sản phẩm, doanh nghiệp cần tiến hành kiểm soát chất lượng nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm đáp ứng yêu cầu khách hàng cũng như tuân thủ tiêu chuẩn ngành. Điều này có thể liên quan đến việc kiểm tra hiệu suất, độ bền và độ an toàn của sản phẩm. Bên cạnh các tiêu chuẩn chất lượng, thành phẩm trước khi xuất ra thị trường cũng cần đảm bảo các yếu tố về độ an toàn, truy xuất nguồn gốc…
Bước 6: Vận chuyển
Sau khi sản phẩm đã vượt qua khâu kiểm soát chất lượng sẽ được đóng gói và vận chuyển đến tay khách hàng. Công đoạn này cần đảm bảo thành phẩm đến tay khách hàng còn nguyên vẹn, thời gian giao hàng kịp thời.
5 loại quy trình sản xuất
Nhìn chung, doanh nghiệp có thể chia quá trình sản xuất thành năm loại. Sản xuất đã đi được một chặng đường dài kể từ khi có dây chuyền lắp ráp và máy móc ồn ào. Các quy trình này được tìm thấy trong các ngành công nghiệp khác nhau như sản xuất thực phẩm, nhà máy dệt may, sản xuất quần áo, sản xuất sản phẩm gỗ, sản xuất hóa chất và sản xuất máy tính và sản phẩm điện tử.
- Sản xuất lặp đi lặp lại
Sản xuất lặp lại là phù hợp khi thực hiện sản xuất lặp lại với tốc độ sản xuất đã cam kết. Quy trình sản xuất này dành cho hoạt động sản xuất diễn ra cả ngày lẫn đêm, quanh năm, sản xuất cùng một sản phẩm tương tự. Vì có rất ít sự thay đổi và thiết lập nên doanh nghiệp có thể điều chỉnh tốc độ vận hành phù hợp với nhu cầu của khách hàng để tạo ra nhiều hoặc ít mặt hàng hơn.
- Sản xuất rời rạc
Giống như sản xuất lặp đi lặp lại, sản xuất rời rạc cũng sử dụng dây chuyền lắp ráp hoặc sản xuất. Tuy nhiên, loại quy trình này rất đa dạng, với nhiều cách thiết lập và thay đổi thường xuyên. Điều này là do các yếu tố căn cứ vào việc sản phẩm được sản xuất giống hay khác nhau về thiết kế. Nếu các mặt hàng quá khác nhau, hoạt động này sẽ yêu cầu thay đổi cách thiết lập và chia nhỏ, điều đó có nghĩa là quá trình sản xuất sẽ cần nhiều thời gian hơn. Các loại hình doanh nghiệp sản xuất sử dụng phương pháp sản xuất rời rạc có thể bao gồm ngành công nghiệp ô tô, nội thất, máy bay, đồ chơi, điện thoại thông minh…
- Sản xuất hàng loạt
Quy trình sản xuất hàng loạt có những điểm tương đồng với sản xuất rời rạc và sản xuất theo đơn đặt hàng, được thúc đẩy bởi nhu cầu của khách hàng hoặc sự sẵn có của nguyên vật liệu. Một quá trình sản xuất có thể tạo ra một lô đủ đáp ứng nhu cầu của khách hàng, vì vậy khi hoàn thành sản xuất, làm sạch thiết bị và tiếp tục khi bạn cần một lô khác. Sản xuất thực phẩm, in báo, đóng sách và dược phẩm thường dựa vào sản xuất hàng loạt.
- Sản xuất liên tục
Quá trình sản xuất liên tục diễn ra mọi lúc giống như quá trình sản xuất lặp đi lặp lại, diễn ra 24/7. Sự khác biệt là quá trình này tập trung vào nguyên liệu thô thường là khí, bột, chất lỏng hoặc bùn. Lọc dầu, luyện kim loại, sản xuất giấy và một số thực phẩm như nước sốt cà chua, nước trái cây và bơ đậu phộng ứng dụng quy trình sản xuất liên tục.
- Sản xuất theo đơn đặt hàng
Quá trình sản xuất này sẽ tạo ra các lô sản phẩm tùy chỉnh nhỏ hơn, sản xuất theo đơn đặt hàng (MTO) hoặc sản xuất để tồn kho (MTS). Việc tổ chức sản xuất theo đơn đặt hàng cho phép các doanh nghiệp tạo ra một phiên bản của một sản phẩm tùy chỉnh hoặc thậm chí vài chục sản phẩm theo lô. Dựa vào nhu cầu của khách hàng, hoạt động này có thể trở thành một dây chuyền sản xuất riêng biệt, có khả năng được thay thế bằng thiết bị tự động.
Quản lý quy trình sản xuất với giải pháp MES-X
MES-X là hệ thống điều hành quản lý toàn diện quy trình sản xuất thông minh cung cấp cho doanh nghiệp cái nhìn tổng thể trên từng công đoạn về toàn bộ quá trình sản xuất được phát triển bởi VTI Solutions. Với khả năng hỗ trợ doanh nghiệp tự động hóa sản xuất bằng tính năng kết nối trao đổi thông tin giữa các tầng.
- Quản lý quy trình sản xuất: MES-X hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động quản lý tiến độ công việc, đảm bảo các bước theo thứ tự và đúng quy trình.
- Quản lý nguyên liệu và linh kiện: MES-X cung cấp thông tin về tồn kho, theo dõi nguồn cung, nguyên vật liệu đầu vào và cảnh báo khi gặp sự cố.
- Theo dõi hiệu suất sản xuất: MES-X cho phép theo dõi hiệu suất sản xuất trên từng công đoạn. Chúng tự động thu thập dữ liệu về tốc độ sản xuất, thời gian chờ và các chỉ số hiệu suất khác để phân tích và đánh giá hiệu suất của từng công đoạn.
- Quản lý nhân công: Dựa vào tính năng thống kê năng suất, thời gian hoạt động, MES-X hỗ trợ doanh nghiệp quản lý lịch làm việc và theo dõi hiệu suất làm việc của từng công nhân, từ đó lấy làm dữ liệu tính công.
- Quản lý chất lượng: MES-X cung cấp các công cụ để ghi lại kết quả kiểm tra, theo dõi lỗi và hỗ trợ quy trình kiểm tra lại và sửa chữa khi cần thiết. Điều này nhằm hỗ trợ quản lý quá trình kiểm tra và đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và nhận demo miễn phí hệ thống MES hàng đầu Việt Nam!
